Temporomandibulaire dysfunctie

TMD treft meer vrouwen dan mannen en wordt het vaakst vastgesteld bij mensen tussen de 20 en 40 jaar. Het veroorzaakt verschillende problemen, van een verkeerde houding, chronisch kaakklemmen en onjuiste uitlijning van de tanden tot breuken of aandoeningen als kaakklem, waarbij de spieren rond de kaak in een spasme raken en de mondopening verkleinen. Fysiotherapeuten helpen mensen met TMD bij het verlichten van de pijn, het terugkrijgen van de normale beweging in de kaak en het verminderen van de dagelijkse druk op de kaak.

Wat is temporomandibulaire dysfunctie?

Temporomandibulaire dysfunctie (TMD) is een vaak voorkomende aandoening waardoor de normale functionaliteit van de kaak wordt beperkt, zoals kauwen en het openen van de mond, en die pijn kan veroorzaken. Het temporomandibulaire (of kaak-) gewricht is een scharniergewricht dat uw kaak voor uw oor met uw schedel verbindt. Het kaakgewricht stuurt kaakbeweging en stelt u in staat om uw mond open en dicht te doen en van kant naar kant te bewegen, om te gapen of te kauwen. TMD kan worden veroorzaakt door:

Gewoontes door een verkeerde houding – Eén van de redenen waardoor TMD zo vaak voorkomt is omdat veel van ons veel tijd zittend achter een bureau doorbrengen, waarbij we vaak onze hoofden teveel naar voren houden terwijl we werken. Maar er zijn veel andere vormen van een verkeerde houding. Langdurig in de auto zitten om te forensen, achter de kassa werken, uw kind altijd op dezelfde heup dragen – allemaal kunnen ze het hoofd in een verkeerde positie zetten en tot kaakproblemen leiden. De “naar voren gebogen” houding zet druk op de spieren, de schijf en de gewrichtsbanden in het kaakgewricht. De kaak wordt gedwongen om in een geopende positie te “rusten” en de kauwspieren raken overbelast.
Chronisch kaakklemmen (“bruxisme”) – Veel mensen klemmen ’s nachts als ze slapen hun kaak, meestal door stress. Sommige mensen klemmen hun tanden ook overdag, vooral wanneer ze om moeten gaan met veel stress. Dit zet druk op het kaakgewricht en de omliggende spieren.
Problemen met de uitlijning van de tanden (malocclusie) – Als uw tanden op een ongewone manier op elkaar staan wordt meer druk op het kaakgewricht geplaatst als gewone kaakbewegingen zoals kauwen worden gedaan.
Bij een traumatisch ongeluk – waarbij het gezicht of hoofd zijn betrokken, kan een breuk in de onderkaak leiden tot TMD. Zal als de breuk volledig is genezen kunnen stijfheid en pijn in het kaakgewricht blijven voortduren.
Mensen kunnen een beperking van de mobiliteit in en functionaliteit van het kaakgewricht ervaren na bepaalde operaties aan het gezicht of de kaak.
Trismus (“kaak op slot”) – Deze aandoening – waarbij de spieren in een spasme raken en de kaak niet helemaal open kan – kan zowel oorzaak als gevolg van TMD zijn. Andere oorzaken van trismus zijn onder andere trauma aan de kaak, tetanus en bestraling van het gezicht en de hals.
Verschuiving van de schijf of kussen van zacht weefsel, die zich tussen de bal en de kom van het kaakgewricht bevindt, waardoor de kaak plopt of klikt en meestal ook pijn doet.

Hoe voelt temporomandibulaire dysfunctie?

De symptomen van TMD kunnen tijdelijk zijn of jarenlang aanhouden. Pijn in de kaak is het meest voorkomende symptoom.

LET OP: pijn in de kaak kan ook een symptoom zijn van een hartaanval. Ga direct naar de dokter als de pijn in uw kaak vergezeld gaat van:

Pijn op de borst
Kortademigheid
Duizeligheid
Pijn in de linkerarm
Gevoelloosheid in de linkerarm
Misselijkheid

TMD kan de kaak op slot zetten of in een bepaalde positie vastzetten. U kunt hoofdpijn hebben, pijn bij het eten van bepaald voedsel of moeite hebben om uw mond open te doen.

TMD symptomen zijn onder andere:

Pijn in de kaak
Vermoeidheid in de kaak
Moeite om uw mond open te doen om te eten of te praten
Oorsuizen
Duizeligheid
Hoofdpijn
Ploppende geluiden in uw kaak
Pijn in de nek
Kaak op slot

Hoe wordt temporomandibulaire dysfunctie vastgesteld?

Om de oorzaak van uw symptomen te identificeren, kan uw fysiotherapeut:

Uw medische voorgeschiedenis nalopen en met u praten over mogelijke eerdere operaties of ander letsel aan uw hoofd, nek of kaak
U vragen om uw pijn te beschrijven, inclusief hoofdpijn en kijken naar eventuele patronen in de pijn in de nek en het kaakgewricht.
Een lichamelijk onderzoek doen van uw kaak en nek, inclusief het zachte weefsel en de spieren in het gebied.

Uw fysiotherapeut zal uw houding evalueren en observeren hoe uw cervicale wervelkolom – het bovenste deel van uw wervelkolom, dat in uw nek ligt – beweegt. Uw fysiotherapeut zal uw kaakgewricht onderzoeken om te kijken hoe goed het functioneert en of er sprake is van afwijkingen in de beweging van uw kaak.

Als uw fysiotherapeut na het onderzoek vermoedt dat uw pijn voortkomt uit de positie (“uitlijning”) van uw tanden, zal de therapeut uw naar uw tandarts doorverwijzen voor nader onderzoek.

Hoe kan een fysiotherapeut helpen bij temporomandibulaire dysfunctie?

Uw fysiotherapeut kan helpen om de natuurlijke beweging van uw kaak te herstellen en uw pijn te verminderen. Op basis van uw aandoening zal uw therapeut behandelingen kiezen die voor u het beste zijn. Uw behandeling kan het volgende omvatten:

Educatie over houding – Als u met u hoofd ver naar voren gebogen zit, zet u veel druk op de spieren onder uw kin, waardoor de onderkaak zich terugtrekt en de mond ook in rust opengaat en de druk op het kaakgewricht wordt vergroot. U zou de kaakspieren ook kunnen overbelasten door uw kaak gesloten te houden zodat u mond niet de hele tijd open is. Uw fysiotherapeut zal u leren om zich van uw houding bewust te zijn, zodat u de rustpositie kunt verbeteren van uw kaak, hoofd, borstbeen en schouderbladen als u zit of loopt.
Kaakbeweging verbeteren – Fysiotherapeuten gebruiken professionele hands-on technieken (manuele therapie) om voorzichtig de beweging in weefsel en gewrichten te vergroten en de pijn te verlichten. Uw fysiotherapeut kan manuele therapie gebruiken om de kaak te stretchen en zo de normale flexibiliteit in het gewricht en de spieren te herstellen of om littekenverkleving (adhesie), die zich soms als sprake is van doorlopend letsel ontwikkelt, te verminderen. Uw fysiotherapeut zal u speciale “lage-intensiteit” oefeningen leren, die niet veel druk op uw kaakgewricht zetten, maar de spieren in de kaak wel kunnen versterken en een natuurlijker en pijnvrije beweging kunnen herstellen.
Speciale pijnbehandeling – Als uw pijn ernstig is, kan uw fysiotherapeut behandeling zoals elektrische stimulatie of ultrasound geven om de pijn te verlichten.
Verwijzing naar de tandarts – Als uw TMD veroorzaakt is door problemen met de uitlijning van uw tanden, kan uw fysiotherapeut u naar een tandarts verwijzen, die in TMD is gespecialiseerd en de uitlijning met speciale apparaten ,zoals beugels, kan corrigeren waardoor een natuurlijke rustpositie voor het kaakgewricht wordt gecreëerd, de pijn wordt verlicht en de functionaliteit wordt verbeterd.

Kan temporomandibulaire dysfunctie worden voorkomen?

Een goede zithouding is de sleutel om problemen met het kaakgewricht te voorkomen. Uw fysiotherapeut zal u laten zien hoe u een betere houding aanhoudt en TMD in de toekomst kunt voorkomen.

Algemene tips

Leg het werk waar u mee bezig bent (geschreven documenten, computerschermen) recht voor u en niet naar de zijkant waardoor u voor langere tijd in één bepaalde richting moet kijken.
Zet uw computerscherm op ooghoogte zodat u niet naar beneden of omhoog of opzij moet kijken.
Als u voor uw werk lang aan de telefoon bent, gebruik dan een headset waardoor uw nek en kaak in rust (“neutraal”) blijven.
Vermijd herhaaldelijk kauwen, zoals op kauwgom
Vermijd roken
Vermijd om uw kaak te ver te openen
Vermijd om hard of “kauwerig” voedsel te eten
Zorg voor goede mondhygiëne en gezondheid van uw tanden
Vermijd om op uw buik te slapen, waardoor de nek naar één kant wordt gedwongen om te kunnen blijven ademen en de druk op het kaakgewricht toeneemt.