Sleutelbeenfractuur
De meeste sleutelbeenfracturen worden zonder een operatie (conservatief) behandeld, maar meer complexe breuken kunnen een operatie nodig hebben. In ieder geval kan een fysiotherapeut helpen bij de bevordering van de genezing en een veilige terugkeer naar de gewone activiteiten door pijnbeheersing, begeleide oefeningen en functionele training.
Wat is een sleutelbeenfractuur?
De clavicula (sleutelbeen) vindt men aan de voorkant van de schouder en verbindt de arm met het lichaam door een gewricht aan het sternum, of borstbeen (het sternoclaviculaire gewricht) en door een gewricht aan het scapula, of schouderblad (het acromioclaviculaire gewricht). De clavicula helpt om de schouder tijdens beweging te stabiliseren en helpt om zenuwen en bloedvaten onder de schouder te beschermen.
Sleutelbeenfracturen worden geclassificeerd naar de plaats waar het bot gebroken is. De 3 classificaties zijn:
Midschacht (het midden van het bot)
- 75% tot 80% van alle sleutelbeenfracturen
- Komt meestal voor bij jongere mensen
**Lateraal - buitenzijde **(aan de kant van het acromioclaviculaire gewricht)
- 15% tot 25% van alle sleutelbeenfracturen
Mediaal - binnenzijde (aan de kant van het sternoclaviculaire gewricht)
- Zeldzaam; 5% van alle sleutelbeenfracturen
De breuken zijn geclassificeerd als:
- Geen dislocatie. De botdelen van het gebroken bot blijven op hun plaats.
- **Dislocatie. **De twee delen van het gebroken bot blijven niet op hun plaats.
- **Versplinterd. **Splinters of veel, kleine botdeeltjes worden op de plaats van de breuk aangetroffen. Soms kunnen de breukdelen door de huid steken, waardoor een gecompliceerde (of open) breuk ontstaat.
Hoe voelt een sleutelbeenfractuur ?
Als u uw sleutelbeen breekt zult u pijn voelen in het gebied van de breuk. U ziet misschien paarse bloeduitstortingen in het gebied, die zich naar de schouder en arm kunnen uitbreiden. Zwelling zal zich ook voordoen op de plek van het letsel en in de arm. U kunt een bobbel zien op het gebied van de breuk doordat het bot de huid, net als een tent, optilt. Het is normaal om de beweging van het bot te voelen als die verschuift. Het is gevoelig voor aanraking en de meeste mensen met dit letsel kunnen hun arm niet optillen. Ze zullen hun arm dicht tegen hun lichaam houden en de arm met hun andere hand ondersteunen.
Signalen en symptomen van een sleutelbeenfractuur
- Pijn wordt meestal in het gebied van de clavicula gevoelt. In ernstige gevallen kunnen zich pijn in de arm of veranderingen in het gevoel voordoen.
- Bloeduitstorting
- Zwelling
- Onvermogen om de arm op te tillen
- Schurend gevoel bij beweging
- Een bobbel op het gewonde gebied
Hoe kan een fysiotherapeut helpen bij sleutelbeenfractuur?
De meeste sleutelbeenfracturen worden zonder een operatie behandeld. De betrokken arm wordt in een mitella of een sling gelegd ter bescherming en om het gewicht te dragen voor meer comfort. Fysiotherapie begint meestal al snel om de pijn en zwelling te verminderen. Als u beweging van de arm kunt verdragen, zal uw fysiotherapeut u lichte oefeningen van de schouder en elleboog voorschrijven om stijfheid te voorkomen en om u te helpen om de volledige beweging terug te krijgen.
Als de genezing voortschrijdt zullen de pijn en zwelling langzamerhand verdwijnen. Als uw arts voldoende genezing ziet, zal die uw fysiotherapeut vragen om u te begeleiden in verminderd gebruik van de mitella. Uw oefeningen worden onder leiding van uw fysiotherapeut ook steeds actiever om zwakte en stijfheid te voorkomen en volledige beweging terug te krijgen.
Na 6 tot 8 weken, of zodra het bot voldoende genezing laat zien, begint meer inspannende krachttraining. Uw fysiotherapeut zal een “terug-naar-normaal” oefenprogramma voor u ontwikkelen, gericht op uw activiteiten in werk en sport.
Genezingstijden verschillen tussen mensen door verschillen in leeftijd, gezondheid en de complexiteit van het letsel. De meeste patiënten keren na 6 weken terug naar niet-inspannende activiteiten en na 9 tot 12 weken naar inspannende activiteiten.
Post operatief
Fysiotherapeutische revalidatie na een operatie is vergelijkbaar met niet-operatieve gevallen, maar de voortgang van het programma zal een strak, door de chirurg opgesteld, schema volgen. Fysiotherapie begint normaliter direct na de operatie en duurt ongeveer 8 tot 12 weken.
In de eerste week na de operatie zal uw fysiotherapeut u helpen om de pijn en zwelling onder controle te krijgen en kan beginnen met wat lichte bewegingsoefeningen. U zult nog een mitella of sling dragen voor steun en comfort. Gedurende de volgende weken zal uw fysiotherapeut u helpen om het oefenprogramma gaandeweg op te voeren.
Na 4 weken, als op de röntgenfoto’s een goede positie en stabiliteit is te zien, zal uw fysiotherapeut u helpen om het volledige bewegingsbereik in uw schouder te behalen. Na 6 tot 8 weken, als de foto’s voldoende genezing laten zien, zal de behandeling ook kracht- en weerstandsoefeningen gaan omvatten.
Deze periodes zullen per persoon verschillen, gebaseerd op verschillen in leeftijd, gezondheid, de complexiteit van het letsel en de operatie.
Hoe kan een fysiotherapeut voor en na een operatie helpen?
Niet alle sleutelbeenfracturen kunnen voorkomen worden. U kunt het risico op letsel echter verkleinen door de juiste bescherming te dragen als u sport, zoals schouderbescherming voor football. U kunt het risico ook beperken door niet te vallen. Om uw valrisico te verkleinen, is het belangrijk om in uw hele leven sterk en fit te blijven.